Αλμαγέστη

Με την ονομασία αυτή είναι γνωστό το βασικό αστρονομικό σύγγραμμα της αρχαιότητας που είχε αρχικό τίτλο Μαθηματική σύνταξη της αστρονομίας. Η Α. γράφτηκε στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. επί βασιλείας Αντωνίνου του Ευσεβή, από τον Αλεξανδρινό Κλαύδιο Πτολεμαίο, τον μεγαλύτερο αστρονόμο της αρχαιότητας. Αποτελείται από 13 βιβλία και, εξαιτίας του όγκου του έργου και της σπουδαιότητάς του, οι μεταγενέστεροι του έδωσαν τον τίτλο Μεγίστη. Οι Άραβες μεταφραστές, τον 9o αι., διατήρησαν το επίθετο Μεγίστη αμετάβλητο, προέταξαν όμως το αραβικό άρθρο αλ και τη λέξη κιτάμπ (= βιβλίο, γραφή). Αργότερα, οι Ευρωπαίοι αραβιστές μετέφρασαν το Κιτάμπ αλ Μαγέστη σε Βίβλο του Αλμαγέστη. Στα 13 αυτά βιβλία περιέχονται κείμενα σφαιρικής αστρονομίας, η θεωρία για την ορατή κίνηση του Ήλιου και της Σελήνης, τριγωνομετρία με πίνακες των χορδών, εκλειπτικές συντεταγμένες των άστρων, η θεωρία της ορατής κίνησης των πλανητών κατά μήκος και κατά πλάτος και ο κατάλογος των άστρων του Ίππαρχου, που ο Πτολεμαίος τον επαύξησε με περισσότερα από 1.000 άστρα. Στην Α. παρουσιάζεται το πρώτο γεωκεντρικό σύστημα του κόσμου, όπως λέγεται, με το οποίο υπολογίστηκε η θέση των πλανητών με μεγάλη ακρίβεια για την εποχή εκείνη. Το σύγγραμμα αυτό επί 14 αιώνες θεμελίωσε την αστρονομία σε ασφαλείς βάσεις. Η πρώτη της έκδοση κυκλοφόρησε στη Βενετία (1515) σε λατινική γλώσσα και στη Βασιλεία της Ελβετίας στην ελληνική (1538).